Indeks UV – czym jest, jak go rozumieć, jak skutecznie chronić się przed słońcem?

Spis treści:

Indeks UV – czym jest?

Indeks UV – jak czytać skalę indeksu?

Co wpływa na indeks UV?

Promieniowanie UV i jego rodzaje

Wpływ promieni UV na skórę

SPF – czym jest i jak go czytać?

Ochrona przeciwsłoneczna dorosłych

Ochrona przeciwsłoneczna dzieci

Ochrona skóry przed promieniami UV – co jeszcze warto wiedzieć?

Indeks UV – czym jest?

Indeks UV znany jest również jako indeks całkowitego promieniowania słonecznego UV (ang. Global Solar UV Index). To międzynarodowy standard pomiaru promieniowania UV (promieniowania ultrafioletowego) emitowanego przez Słońce każdego dnia dla danego położenia geograficznego.

Został on opracowany przez specjalistów ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Programu Środowiskowego ONZ (UNEP), Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) i Międzynarodowej Komisji Do Spraw Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym.

Indeks UV zależy od danego miejsca, pory dnia, roku i warunków atmosferycznych. Możemy więc, będąc w tym samym miejscu, mieć różne informacje dotyczące jego wartości rano, a zupełnie inne w południe czy wieczorem.

Indeks UV – jak czytać skalę indeksu?

Skala międzynarodowego Indeksu UV zaczyna się od wartości „0” a kończy na „16”. Prawdą jest jednak, że ani w Polsce, ani w żadnym miejscu na Ziemi nie spotyka się wartości przekraczających „11”, dlatego na finalnej skali krańcowa wartość oznaczana jest jako „11”, „>11” lub „11+” i oznacza „11 oraz wartości wyższe od 11 do 16”. Każdy zakres posiada swoje oznaczenie kolorystyczne oraz zalecenia dotyczące środków ochrony UV. Należy pamiętać, że dotyczą one zdrowych osób, więc jeśli mamy jakiekolwiek problemy związane ze skórą, choroby towarzyszące, w których zażywamy leki mogące mieć wpływ na to, jak reagujemy na słońce, choroby ogólnoustrojowe lub inne dolegliwości, należy indywidualnie podejść do stosowanych środków ochronnych. Każdorazowo, jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości dotyczące tego, jak powinniśmy z naszymi problemami zdrowotnymi chronić się przed słońcem, osobą, do której zgłaszamy się z tym pytaniem powinien być lekarz prowadzący.

Jak przedstawia się skala Indeksu UV?

• INDEKS UV 0-2

Kolor oznaczenia na skali: kolor zielony

Jak rozumieć: niski indeks UV, czyli brak zagrożeń dla zdrowego człowieka

Zalecane środki ochrony przed promieniowaniem UV: W przypadku osób z wrażliwymi oczami lub odczuwanym wyraźnym dyskomfortem spowodowanym promieniowaniem słonecznym zaleca się założenie okularów przeciwsłonecznych oraz zastosowanie dostosowanych do indywidualnych potrzeb środków ochrony UV.

• INDEKS UV 3-5

Kolor oznaczenia na skali: kolor żółty

Jak rozumieć: umiarkowany indeks UV, średnie zagrożenie podczas dłuższej ekspozycji na słońce

Zalecane środki ochrony przed promieniowaniem UV: Zaleca się w godzinach południowych, czyli okresie intensywnego promieniowania UV, znalezienie zacienionego miejsca, ochronę ciała za pomocą ubrań i nakrycia głowy oraz założenie okularów przeciwsłonecznych.

• INDEKS UV 6-7

Kolor oznaczenia na skali: kolor pomarańczowy

Jak rozumieć: wysoki indeks UV, wysokie oraz bardzo wysokie zagrożenie podczas dłuższej ekspozycji na słońce

Zalecane środki ochrony przed promieniowaniem UV: Zaleca się obowiązkowe użycie środków ochronnych z filtrem SPF (minimum SPF15, jednak zalecany wyższy), ochronę ciała za pomocą odpowiednio dobranej odzieży (jasne kolory, naturalne materiały przepuszczające powietrze), nakrycie głowy, okulary przeciwsłoneczne oraz ograniczenie czasu przebywania na słońcu przed i w trakcie jego górowania (latem godziny 11:00-16:00)

• INDEKS UV 8-10

Kolor oznaczenia na skali: kolor czerwony

Jak rozumieć: bardzo wysoki indeks UV, a tym samym bardzo wysokie zagrożenie podczas przebywania na słońcu, duże ryzyko wystąpienia oparzeń słonecznych

Zalecane środki ochrony przed promieniowaniem UV: Zaleca się obowiązkowe użycie środków ochronnych z filtrem SPF (minimum SPF15, jednak zalecany wyższy), ochronę ciała za pomocą odpowiednio dobranej odzieży (jasne kolory, naturalne materiały przepuszczające powietrze), nakrycie głowy, okulary przeciwsłoneczne oraz ograniczenie czasu przebywania na słońcu przed i w trakcie jego górowania (latem godziny 11:00-16:00)

• INDEKS UV 11+

Kolor oznaczenia na skali: kolor fioletowy

Jak rozumieć: ekstremalnie wysoki indeks UV, a co za tym idzie ekstremalnie wysokie zagrożenie podczas ekspozycji na słońce

Zalecane środki ochrony przed promieniowaniem UV: Zaleca się wszystkie możliwe środki ochrony przed promieniowaniem słonecznym: filtry SPF o najwyższych wartościach, odzież ochronna (koszulki i spodnie z długim rękawem, o jasnych kolorach, wykonane z naturalnych materiałów przepuszczających powietrze), ochrona głowy, okulary przeciwsłoneczne, a jeśli to możliwe znaczne ograniczenie czasu spędzonego w słońcu

Co wpływa na indeks UV?

Wartość indeksu nie jest stała, ponieważ ma na nią wpływ mnóstwo różnych czynników. Są nimi między innymi:

• Pora roku

W okresie letnim w Polsce indeks UV jest naturalnie wyższy, niż w pozostałych porach roku. Dotyczy to w szczególności godzin południowych i popołudniowych, czyli w czasie, gdy mamy do czynienia z najbardziej intensywnym promieniowaniem słonecznym (latem godziny 11:00-16:00).

• Szerokość geograficzna

Położenie miejsca, dla którego podawany jest indeks UV jest równie ważne. Im bliżej znajdujemy się równika, tym wyższy indeks UV mamy (silniejsze promieniowanie słoneczne).

• Wysokość nad poziomem morza

Im wyżej się znajdujemy nad poziomem morza, tym większy może być indeks UV. Dlaczego? Wraz z wysokością zmniejsza się warstwa atmosfery, które naturalnie chroni nas przed działaniem promieni UV i pochłania ich część.

• Poziom zachmurzenia

Duże zachmurzenie może nieznacznie redukować ilość promieniowania UV, które do nas dociera. Nie jest to jednak równoznaczne z tym, że chmury w jakimkolwiek stopniu gwarantują nam ochronę przed szkodliwym działaniem promieni UV.

Promieniowanie UV i jego rodzaje

Skoro już wiemy, czym jest indeks UV i znamy pojęcie promieni UV, warto jednak przyjrzeć się im nieco bliżej. Promieniowanie słoneczne jest strumieniem fal elektromagnetycznych, które docierają do powierzchni Ziemi ze Słońca. W jego skład wchodzą promieniowanie ultrafioletowe (UV), światło widzialne i światło podczerwone.

Promieniowanie UV to rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które jest niewidzialne dla człowieka. Dlaczego? Długość fal promieni UV jest krótsza od światła widzialnego. W skład promieniowania UV z promieni słonecznych wchodzą:

• Promieniowanie UVA, którego zakres to ok. 230-400nm i stanowi większość promieni UV docierających do nas. To ono jest odpowiedzialne za przyspieszenie procesów starzenia się skóry (fotostarzenie), a tym samym szybszemu powstawaniu i utrwalaniu się zmarszczek, powstawanie różnego rodzaju przebarwień, utratę jędrności i elastyczności skóry. Może również prowadzić do uszkodzeń komórek DNA, które mogą przerodzić się w mutacje nowotworowe. Promienie UVA mają zdolność przenikania przez chmury, mgłę, a nawet szyby i ubranie.
• Promieniowanie UVB, czyli promienie, których zakres to ok. 280-320nm. Choć są krótsze od promieni UVA, są jednak bardziej aktywne biologicznie. To również rodzaj promieniowania UV, które odpowiedzialne jest za powstawanie opalenizny, ale także powstawanie oparzeń słonecznych, przebarwień, uszkodzeń DNA komórek skóry mogących prowadzić do nowotworów skóry. Może także podrażniać spojówkę i rogówkę oka.
• Promieniowanie UVC to promieniowanie UV o najkrótszym zakresie ok. 200-280nm. Jest najbardziej szkodliwym rodzajem promieni UV, jednak większość UVC jest pochłaniania przez atmosferę ziemską.

Wpływ promieni UV na skórę

Dlaczego wiedza o promieniach UV oraz indeksie UV jest dla nas istotna? Dzieje się tak, ponieważ promienie UV mogą mieć szkodliwy wpływ na naszą skórę. Do najczęstszych następstw ich działania bez zastosowania przez nas odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej należą między innymi:

• Oparzenia słoneczne

Oparzenia słoneczne to jeden z najczęstszych skutków szkodliwego działania promieni UV na skórę. Są to oparzenia wierzchnie naskórka. Wyróżniamy trzy rodzaje oparzeń słonecznych. Oparzenia słoneczne I stopnia objawiają się zaczerwienioną skórą (rumień) i pieczeniem. Przy oparzeniach słonecznych II stopnia mogą dodatkowo wystąpić bolesne pęcherze i bąble, a konieczna będzie interwencja medyczna. Oparzenia III stopnia to takie, które niosą za sobą nie tylko ryzyko wystąpienia blizn, ale również zaburzenia pigmentacji skóry i infekcje (konieczna natychmiastowa interwencja medyczna).

• Przebarwienia

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z przebarwieniami hormonalnymi, potrądzikowymi, związanymi z wiekiem przy posłonecznymi, powstają one w ten sam sposób. Na skutek kontaktu skóry z promieniami UV skóra zaczyna produkować zwiększoną ilość melaniny (naturalny barwnik w naszym organizmie, który odpowiada między innymi za kolor naszej skóry, oczu i włosów). Zwykle w tym przypadku powstaje opalenizna. Jeśli jednak melanina zaczyna nadmiernie gromadzić się w określonym miejscach, tworząc ciemne plamki wyraźnie odcinające się od reszty skóry, mamy do czynienia z przebarwieniami. Jednym z rodzajów przebarwień są również piegi.

• Przyspieszone procesy starzeniowe skóry

Przyspieszone procesy starzeniowe skóry nazywamy fotostarzeniem. Co ciekawe, mówi się o tym, że promienie UV w aż 80% przypadków są odpowiedzialne za szybsze starzenie się skóry. Promienie UV mogą doprowadzić do tak zwanego stresu oksydacyjnego, który jest odpowiedzialny między innymi za degradację włókien kolagenowych (odpowiadają za jędrność i elastyczność skóry). To jednak nie wszystko. Promienie UV mogą prowadzić do naruszenia bariery hydrolipidowej, czyli naturalnej bariery ochronnej skóry odpowiadającej między innymi za utrzymanie prawidłowego jej nawilżenia. Wówczas dochodzi do przesuszenia skóry, szybszego powstawania i utrwalania się zmarszczek.

• Reakcje alergiczne

W kontakcie skóry wrażliwej z promieniowaniem UV może dojść do reakcji alergicznej, którą powszechnie nazywa się również „alergią na słońce”. Objawia się ona zaczerwienieniem, drobną, swędzącą wysypką, bąblami lub pęcherzami.

• Nowotwory skóry

Promienie UV mogą doprowadzić do degradacji komórek DNA skóry, które w dalszej perspektywie mogą przerodzić się w mutacje nowotworowe. Nowotwory skóry są najpoważniejszym skutkiem szkodliwego działania promieniowania ultrafioletowego na naszą skórę. Jeśli więc posiadamy jakąkolwiek zmianę na skórze, która nas niepokoi, należy udać się do dermatologa, który dokładnie ją zdiagnozuje.

SPF – czym jest i jak go czytać?

SPF to z angielskiego Sun Protection Factor i jest oznaczeniem filtrów przeciwsłonecznych obecnych w produktach kosmetycznych przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej skóry. Przy oznaczeniu „SPF” widnieją liczby, które mówią nam o stopniu ochrony, którego możemy spodziewać się, używając produktów z SPF. Co więcej, SPF dotyczy działania promieni UVB.

• SPF6 – SPF10 oznacza bardzo niską ochronę przeciwsłoneczną i powinien występować wyłącznie w produktach makijażowych i samoopalaczach;
• SPF15 to niski stopień ochrony przeciwsłonecznej, zatrzymuje 93% promieniowania UVB;
• SPF20 to średni stopień ochrony przeciwsłonecznej, który zatrzymuje około 95% promieniowania UVB;
• SPF30 to wysoki stopień ochrony przeciwsłonecznej, który zatrzymuje około 97% promieniowania UVB;
• SPF50 to bardzo wysoki stopień ochrony przeciwsłonecznej, który zatrzymuje około 98% promieniowania UVB;
• SPF50+ to najwyższy stopień ochrony przeciwsłonecznej, który zatrzymuje więcej niż 98% promieniowania UVB.

Kiedy używać filtrów SPF? Warto uzależnić to nie tylko od indeksu UV, ale również indywidualnych potrzeb naszej skóry. Produkty z SPF przeznaczone do ochrony skóry ciała z pewnością powinny być przez nas używane latem, szczególnie, jeśli planujemy spędzić czas na zewnątrz podczas działania słońca (np. w trakcie opalania, aktywności fizycznych, spaceru). Dodatkowo warto pamiętać, że skóra twarzy to najbardziej wyeksponowana na działanie promieni UV w ciągu całego roku. Warto więc zatem zadbać o jej odpowiednią ochronę nie tylko latem, ale również w ciągu całego roku.

Ochrona przeciwsłoneczna dorosłych

W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się produktom przeznaczonym do ochrony słonecznej skóry twarzy. To najbardziej wyeksponowana na działanie promieni słonecznych część skóry, więc warto zadbać o to, by była odpowiednio zabezpieczona niezależnie od panującej aury.

Jakie kremy do twarzy z SPF polecamy?

• Krem SPF50+ z witaminą C UV Fluid Garnier Vitamin C to lekki, niewidoczny krem ochronny do skóry twarzy i dekoltu. W swojej formule oprócz filtrów SPF50+ zapewniających bardzo wysoki stopień ochrony przed działaniem promieni UVA i UVB zawiera witaminę Cg (pochodna witaminy C), wygładzające skórę peptydy i znany z właściwości nawilżających kwas hialuronowy. Nie tylko chroni skórę twarzy przed słońcem, ale również wspomaga redukcję przebarwień.

• Rozświetlający krem SPF50+ UV Fluid Garnier Vitamin C to lekki krem, który natychmiast po aplikacji pięknie rozświetla skórę i wyrównuje jej koloryt dzięki zawartym w formule pigmentom mineralnym. Posiada również filtry SPF50+ oraz witaminę Cg. On również oprócz ochrony, wspomaga redukcję przebarwień.

• Nawilżający krem SPF50+ UV Fluid Garnier Hyaluron Barrier Protect to wyjątkowe połączenie wysokiego stopnia ochrony przeciwsłonecznej (filtry SPF50+) z nawilżeniem, które wspiera barierę hydrolilpidową skóry. W jego formule znajdziemy takie składniki aktywne, jak między innymi kwas hialuronowy i gliceryna. Skóra jest odczuwalnie nawilżona, ukojona, bardziej elastyczna oraz chroniona przed szkodliwym działaniem promieni UVA i UVB.

• Fluid do twarzy SPF50 Ambre Solaire Super UV to niewidoczny, lekki krem o konsystencji fluidu, który w swojej formule posiada filtry SPF50, ale również kwas hialuronowy. Jego hipoalergiczna formuła sprawia, że będzie idealnym wyborem również dla skóry wrażliwej.

• Krem ochronny SPF50 Ambre Solaire Super UV Ani-Dryness to produkt z serii Sensitive Advanced. Chroni skórę przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB oraz długim promieniowaniem UVA, ale również przywraca jej właściwy poziom nawilżenia, zapobiega jej odwodnieniu i niweluje uczucie ściągnięcia i pieczenie już po pierwszym zastosowaniu!

• Mgiełka do twarzy SPF50 Ambre Solaire Super UV to niezwykle wygodne rozwiązanie. W swojej hipoalergicznej formule oprócz filtrów SPF50 zawiera między innymi kwas hialuronowy. Mgiełkę aplikuje się bardzo wygodnie i w dowolnym momencie, nawet na makijaż. Doskonale sprawdzi się również przy okazji konieczności reaplikacji produktu ochronnego z SPF. Błyskawicznie się wchłania, przy okazji utrwalając makijaż!

Wybierając produkty z SPF mające chronić naszą skórę ciała, często jednocześnie myślimy o tym, że chcielibyśmy się jednocześnie pięknie opalić. Warto jednak zadbać o to, by było to bezpieczne opalanie. Wówczas wybierając odpowiednie środki ochrony przeciwsłonecznej, warto wziąć pod uwagę kilka czynników takich, jak między innymi fototyp skóry, indeks UV, wszelkiego rodzaju zmiany skórne, jeśli te nam towarzyszą (zmiany związane z dermatozami, blizny, zaczerwienienia, podrażnienia, przerwanie ciągłości tkanki skórnej przy ranach, zadrapaniach i wiele innych), godziny największej aktywności promieni słonecznych.

Wybierając odpowiedni krem ochronny z SPF warto zwrócić uwagę również na jego konsystencję i postawić na taką, która nam najbardziej odpowiada – lekkiego kremu, olejku czy spray’u. Z pewnością będziemy również chcieli, by niezależnie od konsystencji, produkt szybko się wchłaniał, nie pozostawiając lepkiej warstwy na skórze. Idealnym będzie również połączenie ochrony przeciwsłonecznej z właściwościami pielęgnacyjnymi dzięki obecności w formułach składników aktywnych. Z pewnością zwrócimy również uwagę na takie cechy produkty, jak zapach czy przeznaczenie – na przykład jeśli mamy problemy ze skórą reaktywną, możemy postawić na produkty hipoalergiczne.

Jakie produkty do opalania polecamy?

BALSAMY DO OPALANIA:

• Balsam do opalania SPF50 Ambre Solaire Hydra 24 to produkt, który łączy w sobie stopień ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB dzięki obecności w formule filtrów SPF50 oraz właściwości nawilżające. Zawiera masło shea znane ze swoich właściwości nawilżających i utrzymujących prawidłowe nawilżenie skóry. Szybko się wchłania, nie pozostawia po sobie tłustej, ani lepkiej warstwy.

• Balsam do opalania SPF30 Ambre Solaire Hydra 24 to balsam z tej samej serii, który zapewnia wysokie spektrum ochrony dzięki filtrom SPF30. W jego formule również znajdziemy nawilżające masło shea.

• Kolejnym balsamem z gamy Hydra 24 jest balsam do opalania SPF20. To produkt, który w swojej formule zawiera filtry SPF20 oraz nawilżające masło shea.

SPRAY’E DO OPALANIA

• Spray SPF50 Ambre Solaire Invisible Protect Refresh to produkt, w którego formule znajdują się filtry SPF50 oraz znane z właściwości odżywczych i kojących składniki aktywne takie, jak witamina E i aloes. Dzięki temu to doskonałe połączenie właściwości pielęgnacyjnych z bardzo wysokim stopniem ochrony przed szkodliwym działaniem promieni UV.

• Spray SPF30 Ambre Solaire Invisible Protect Refresh to kolejny prosty w aplikacji spray. W swojej formule oprócz SPF30 w swojej formule również zawiera aloes i witaminę E. Szybko się wchłania, a oprócz ochrony przed szkodliwym działaniem promieni UV, odświeża skórę.

Ochrona przeciwsłoneczna dzieci

Równie istotną kwestią jest odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna delikatnej skóry dzieci. Wybierając produkt dla dziecka warto sięgnąć po SPF50 lub większy, czyli najwyższe możliwe wartości produktów ochronnych. Jakie produkty polecamy?

• Spray do opalania dla dzieci SPF50+ Ambre Solaire Sensitive Advanced Kids to bardzo łatwy w użyciu spray ochronny, który nie podrażni wrażliwej skóry dziecka. W swojej formule posiada filtry SPF50+, czyli bardzo wysoki stopień ochrony przed szkodliwym działaniem promieni UV. Dodatkowo spray pielęgnuje wrażliwą skórę dziecka, ma długotrwałe działanie, nie brudzi ubrań, jest wodoodporny i pięknie pachnie!

• Balsam SPF50 dla dzieci Ambre Solaire z serii Gdzie Jest Nemo to produkt, który zapewnia długotrwałą ochronę delikatnej skóry dziecka przed działaniem promieni UV. Co więcej, lekka formuła balsamu szybko się wchłania, jest odporna na wodę i piasek, dzięki czemu niezależnie od tego, jakich aktywności podejmie się dziecko, jego skóra będzie odpowiednio chroniona.

• Spray SPF50 dla dzieci Ambre Solaire z gamy Gdzie Jest Nemo to wyjątkowo prosty w użyciu produkt z formułą bogatą w wyciąg z aloesu. Nie tylko chroni skórę dziecka przed działaniem promieni UV dzięki filtrom SPF50, ale również ją nawilża.

Ochrona skóry przed promieniami UV – co jeszcze warto wiedzieć?

Do elementów właściwej ochrony przeciwsłonecznej nie należą wyłącznie odpowiednio dobrane produkty zawierające wysokie filtry SPF. To również szereg innych czynników takich, jak:

• reaplikacja produktu z SPF to jeden z elementów skutecznej ochrony przeciwsłonecznej, szczególnie wskazana po każdej kąpieli w wodzie, zmianie odzieży, wytarciu się ręcznikiem lub podczas dni z wyjątkowo wysokim indeksem UV (wówczas co około 2 godziny);
• nakrycie głowy jest szczególnie istotne podczas ciepłych, słonecznych dni – może nim być zarówno czapeczka z daszkiem, kapelusz czy chustka;
• okulary przeciwsłoneczne – ochrona oczu przed szkodliwym działaniem promieni UV jest równie ważna, dlatego zaleca się wybór okularów przeciwsłonecznych z odpowiednio dobranymi filtrami UV (zwykłe przyciemnienie szkieł może dodatkowo przyczynić się do podrażnienia spojówki lub źrenic);

• picie zalecanej ilości wody – choć spożywanie odpowiedniej ilości wody każdego dnia jest bardzo ważne, tak szczególnie istotne będzie w upalne dni;
• odpowiednio dobrana odzież, czyli taka, która będzie stanowić dodatkowy element ochronny; szczególnie istotna w gorące dni o wysokim indeksie UV (odzież o jasnych kolorach wykonana z naturalnych materiałów przepuszczających powietrze lub specjalna odzież z wbudowanymi filtrami UV);
• unikanie ekspozycji na słońce w godzinach jego górowania i przed (szczególnie przy większym indeksie UV).

Przy dobraniu odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej warto wziąć również pod uwagę swój fototyp skóry. Jego właściwe określenie pomoże nam zrozumieć, dlaczego nasza skóra reaguje na działanie promieni słonecznych i poznać jak wysoki jest stopień ryzyka wystąpienia chociażby oparzeń słonecznych w naszym przypadku.

Równie istotną kwestią jest prawidłowa pielęgnacja skóry po ekspozycji na słońce. Skóra będzie potrzebować między innymi odpowiedniego nawilżenia i ukojenia, by nie dopuścić do powstawania przesuszeń i naruszenia bariery ochronnej skóry.

Jakie produkty polecamy?

• Balsam nawilżający po opalaniu Ambre Solaire AfterSun w swojej formule posiada między innymi aloes. Błyskawicznie się wchłania, łagodząc skórę, nawadniając ją i kojąc.

• Balsam wzmacniający opaleniznę Ambre Solaire AfterSun wzbogacony o olej z pestek moreli oraz witaminę E. Pielęgnuje skórę i podkreśla opaleniznę.