Czym są filtry UV w kosmetykach?

Filtry UV są skutecznym sposobem na ochronę skóry przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego. Zapobiegają jej poparzeniu, przedwczesnemu starzeniu i objawom fotostarzenia, zmniejszają ryzyko nowotworów skóry. Jakie rodzaje filtrów UV są stosowane w kosmetykach? Na co zwrócić uwagę przy wyborze produktu do opalania? Przedstawiamy!

Jaki wpływ ma słońce na naszą skórę?

Słońce jest nam potrzebne do życia! Dodaje energii, nastraja pozytywnie, poprawia humor. Nic więc dziwnego, że tak chętnie się na nie wystawiamy, jeśli tylko jest ku temu okazja. Pamiętaj jednak, że zbyt promieniowanie ultrafioletowe w zbyt dużej dawce nie jest korzystne dla naszej skóry. Oczywiście, to właśnie w skórze pod wpływem słońca syntetyzowana jest witamina D3, tak ważna dla wielu procesów zachodzących w całym naszym organizmie. Jednak do tego wystarczy naprawdę nieduża, dostarczana np. podczas codziennego spaceru dawka promieniowania UV, nie musisz „smażyć się” na słońcu.

Rozsądne korzystanie ze słońca – po użyciu kremu z filtrem – pozwala docenić jego pozytywny wpływ na skórę. Promieniowanie UV:

- pobudza syntezę tak potrzebnej nam witaminy D,
- nadaje skórze lekko opalony, zdrowy kolor – pamiętaj, że taka opalenizna poza ładnym, naturalnym wyglądem ma jeszcze jeden plus: dłużej się utrzymuje niż „frytka”,
- może okresowo poprawić stan skóry trądzikowej i ograniczyć jej przetłuszczanie się,
- działa przeciwzapalnie, dzięki czemu może łagodzić objawy atopii czy łuszczycy.

Jednak nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne jest naprawdę zgubna w skutkach dla twojej skóry i dla twojego atrakcyjnego, młodego wyglądu. Jak promienie słoneczne działają na skórę?

- Zaburzają funkcję ochronną bariery hydro-lipidowej – skóra staje się sucha i bardziej podatna na podrażnienia wskutek działania czynników zewnętrznych.
- Wywołują stres oksydacyjny, będąc jednym z głównych źródeł wolnych rodników.
- Powodują szybszą utratę kolagenu i elastyny, a więc białek odpowiedzialnych za jędrność i gęstość skóry, przyczyniają się do powstawania, pogłębiania i utrwalania zmarszczek.
- Wpływają na pracę melanocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za produkcję barwnika obecnego w skórze, powodując przebarwienia i zmiany pigmentacyjne.
- Przyczyniają się do pogrubienia i rogowacenia naskórka, który staje się szorstki i nierówny.
- Zaburzają ukrwienie skóry, powodują jej gorsze odżywienie i dotlenienie – staje się szara, matowa, ziemista.
- Sprzyjają pajączkom i teleangiektazjom oraz nasileniu objawów trądziku różowatego.
- Mają też wpływ na DNA komórkowe, co zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory skórne, w tym najgroźniejszy z nich – czerniak.

Młode osoby często nie myślą o długofalowych skutkach nadmiernego korzystania ze słońca. A wystawiając się na nie często i bez należytej ochrony tak naprawdę „pracują” na swój przyszły wygląd. Uważa się bowiem, że aż 80% objawów przedwczesnego starzenia się skóry jest wywoływane nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne!

Kremy zawierające filtry UV są więc ważne nie tylko dla ochrony przed poparzeniami. Dzięki nim możesz też lepiej i młodziej wyglądać w wieku 30, 40 czy 50+ lat! Nie bez przyczyny mówi się, że filtr jest podstawowym składnikiem przeciwstarzeniowym w kosmetykach – w każdym wieku! Ochrona przed słońcem jest też jedynym czynnikiem, jaki możesz kontrolować, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory skóry!

Promieniowanie UVA, UVB i UVC – co należy o nich wiedzieć?

Promieniowanie UV stanowi tylko 10% promieniowania docierającego do Ziemi – obok światła widzialnego i podczerwieni. Wyróżnia się jego trzy główne rodzaje w zależności od długości i natężenia:

Promieniowanie UVA (320-400 nm) – stanowi około 90% promieniowania słonecznego, dociera w głąb skóry właściwej i jest odpowiedzialne za przyspieszone starzenie. Promienie UVA są bardzo podstępne – nie dają sygnału ostrzegawczego w postaci rumienia czy poparzenia, przenikają przez szyby i chmury, a ich natężenie jest przez cały rok niezmienne. Skutki ich negatywnego działania kumulują się latami, dlatego tak ważne jest, aby krem z filtrem przeciwsłonecznym chronił również przed promieniowaniem UVA.

Promieniowanie UVB (280-320 nm) – stanowi ok. 10% promieniowania słonecznego i to właśnie ono jest odpowiedzialne za rumień i oparzenia skóry podczas opalania bez odpowiedniej ochrony – wnikając aż po głębokie warstwy naskórka, pobudza melanocyty do produkcji melaniny w reakcji obronnej na słońce (tak powstaje opalenizna). Przed promieniowaniem UVB chroni filtr określany w skrócie SPF (Sun Protection Factor).

Promienie UVC (100-280 nm) – prawie w całości są pochłaniane przez atmosferę ziemską, choć uważa się, że wskutek powiększania się dziury w warstwie ozonowej także promienie UVC mogą wpływać niekorzystnie na skórę.

Filtry UV w kosmetykach – sposób na ochronę skóry

Krem z filtrem zapewnia skuteczne działanie ochronne przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego na skórę i przed poparzeniami słonecznymi. W kosmetykach stosuje się najczęściej szerokie spektrum ochrony zarówno przed promieniami UVB, jak i UVA, a czasami też UVC, przed podczerwienią (IR) lub światłem niebieskim (emitowanym przez urządzenia elektroniczne, np. monitory komputerów).

Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej krem przeciwsłoneczny może mieć jeden z czterech poziomów ochrony przed promieniowaniem UV:

Niska ochrona: faktory SPF 6 i 10 (kremy do opalania nie mogą zawierać SPF niższego niż 6 – te są zarezerwowane np. dla samoopalaczy),

Średnia ochrona: faktory SPF 15, 20 i 25,

Wysoka ochrona: faktory SPF 30 i 50,

Bardzo wysoka ochrona: faktor SPF 50+.

Pamiętaj, że nie ma czegoś takiego jak bloker słońca, który tworzyłby na skórze szczelną tarczę przed promieniowaniem UV, zresztą byłoby to niewskazane ze względów zdrowotnych. Najwyższy faktor SPF 50+ zatrzymuje ok. 98% promieni UV, więc nawet gdy stosujesz taką ochronę, możesz z jednej strony się lekko i ładnie opalić, z drugiej – jeśli nie będziesz ponawiać aplikacji kremu w trakcie przebywania w pełnym słońcu – poparzyć skórę.

Jak czytać oznaczenia wysokości filtrów umieszczane na kremach?

SPF (Sun Protection Factor)– to międzynarodowy, ustandaryzowany system oznaczania wysokości filtrów chroniących skórę przed promieniami UVB. Wskazuje, jak długo możemy przebywać na słońcu, aby po posmarowaniu skóry kremem z filtrem o takiej wysokości nie doszło do jej poparzenia. Służy do tego następujący wzór:

15 (minut) x wysokość SPF (np. 15) = 225 minut.

15 minut to czas uznany za potrzebny do wniknięcia w skórę minimalnej dawki rumieniowej (MED – Minimal Erythemal Dose), wywołującej zaczerwienienie skóry. Teoretycznie więc, gdy nałożysz krem ochronny SPF 15, ilość ta zwiększa się z 15 do 225 minut! Pamiętaj jednak, że w praktyce czas ten jest znacznie krótszy, nawet o połowę. Dlaczego?

Zależy to od twojego fototypu – im wyższy, tym szybciej dojdzie do pojawienia się rumienia i poparzenia (osoby o jasnej karnacji i fototypie I i II powinny stosować kremy z najwyższą ochroną).

Wysokość SPF widoczną na opakowaniu kremu z filtrem wylicza się w warunkach laboratoryjnych stosując na 1 cm2 skóry aż 2 mg kosmetyku – w rzeczywistości nakładasz go na skórę dużo mniej!

Jeśli zaniedbujesz regularną aplikację kremu co 2-3 godziny, szybko zmniejsza się jego skuteczność – ścierasz go przecież ręcznikiem, zmywasz w trakcie pływania itp.

Na kremach do opalania nie oznacza się natomiast zwykle wysokości ochrony przed UVA, gdyż nie ma jednolitego systemu jej pomiaru. Według norm unijnych jej wartość powinna stanowić co najmniej 1/3 wartości ochrony anty-UVB.

W kremach stosuje się dwa rodzaje filtrów UV: filtry mineralne (inaczej: filtry fizyczne) i filtry organiczne (filtry chemiczne).  

Naturalne filtry przeciwsłoneczne

W przyrodzie znajdziesz filtry UV, które są czasami promowane jako bezpieczna alternatywa dla filtrów chemicznych. To przede wszystkim masło shea, olej z pestek malin, olej z nasion marchwi czy kiełków pszenicy. Rzeczywiście, natura wyposażyła te rośliny w tarczę przeciwsłoneczną, pamiętaj jednak, że naturalne filtry zawarte w składzie kosmetyku nie są fotostabilne, a przez to ich właściwości ochronne są niższe i często nieprzewidywalne.

Fotostabilność jest ważną cechą kremów do opalania, decydującą o ich skuteczności!

Być może rozważasz sięgnięcie po naturalne filtry UV ze względu na kontrowersje, jakie pojawiły się wokół niektórych filtrów UV (głównie filtrów chemicznych) stosowanych w kosmetykach do opalania, sugerujące, jakoby miały one wpływ na nasz układ hormonalny. Powinnaś mieć jednak świadomość, że jeśli używasz produktów wysokiej jakości, takich jak Garnier Ambre Solaire, na pewno nie masz się czego obawiać.

Filtry UV – zarówno filtry chemiczne, jak i filtry mineralne – podlegają ścisłemu nadzorowi i są wprowadzane na rynek dopiero po uzyskaniu odpowiedniej dokumentacji. Nie ma badań potwierdzających ich wpływ na układ endokrynny, a uczulenia na filtry chemiczne są niezwykle rzadkie (zresztą, naturalne składniki też mogą powodować reakcję alergiczną lub podrażnienie).

Cenimy właściwości składników naturalnych i czasami dodajemy je do kosmetyków do opalania, np. masło shea czy wyciąg z aloesu, aby wzbogacić ich formułę o właściwości pielęgnacyjne, np. nawilżające.

Mineralny filtr UV – co warto o nim wiedzieć?

Filtry mineralne działają jak lustro – odbijają promieniowanie UV. Są one polecane szczegółnie dla małych dzieci i osób ze skórą alergiczną czy bardzo wrażliwą. Zawierają związki organiczne – najczęściej to dwutlenek tytanu (INCI: Titanium Dioxide) i tlenek cynku (Zinc Oxide). Nowoczesne technologie mikronizowania minerałów pozwoliły na wyeliminowanie problemu białego filmu pozostającego na skórze po ich aplikacji. Krem z filtrem mineralnym może być lekki i niemal niewidoczny na skórze,  

Jak działają filtry chemiczne?

Filtry chemiczne pochłaniają promieniowanie UV w postaci energii świetlnej, a następnie przekształcają ją do nieszkodliwego promieniowania długofalowego i uwalniają jako ciepło. W uproszczeniu można więc powiedzieć, że zamieniają szkodliwe promienie słońca w neutralne. Do takich filtrów należy m.in. stosowany w produktach Garnier Ambre Solaire oktokrylen.

Jakie rodzaje filtrów są najlepsze? Uważa się, że kremy z filtrem mineralnym są równie skuteczne jak kremy z filtrem chemicznym – wszystko zależy od tego, czy prawidłowo aplikujesz krem przeciwsłoneczny. Czasami w jednym kosmetyku stosuje się też filtry mieszane (czyli filtry mineralne i filtry chemiczne), które działają synergicznie i zapewniają podwójną linię ochrony (gdy ze skóry zetrą się filtry fizyczne, ciągle będą działać filtry chemiczne).

Ochrona przed promieniem UVA i UVB – jaki filtr?

Przede wszystkim dobry krem do opalania, wyprodukowany zgodnie z przepisami europejskimi, powinien zawierać szerokie spektrum ochrony przeciwsłonecznej – zarówno przed promieniami UVA, jak i UVB. Wybierając wysokości filtra w ochronie twarzy i ciała kieruj się fototypem swojej skóry, który jest ściśle powiązany z jej reakcją na słońce.

Według skali opracowanej w latach 70. XX wieku przez prof. Thomasa B. Fitzpatricka, amerykańskiego dermatologa, wyróżnia się 6 podstawowych fototypów, w zależności od reakcji skóry na pierwsze 30 minut ekspozycji na promieniowanie słoneczne w południe. Są to:

Fototyp I (skóra bardzo jasna, jasne oczu, włosy rude lub blond, nie opala się, szybko ulega oparzeniu) – zalecana ochrona to SPF 50+.

Fototyp II (skóra jasna, jasne oczy i włosy, łatwo następuje oparzenie) – SPF 50 i 50+, minimum SPF 30.

Fototyp III (skóra jasna, różne kolory oczu i włosów, opala się stopniowo, czasem ulega poparzeniu) – SPF 20 i 25.  

Fototyp IV (skóra jasnobrązowa, zwykle ciemne włosy i oczy, zawsze się opala, rzadko ulega oparzeniom) – SPF 15.

Fototyp V (skóra, oczy i włosy ciemne, łatwo się opala, nie ulega poparzeniom) – SPF 6-10.

Fototyp VI (skóra ciemnobrązowa lub czarna, podobnie włosy i oczy, łatwo się opala, nigdy nie ulega poparzeniom) – SPF 6-10.

Pamiętaj, że filtry chronią nie tylko przed poparzeniami, ale też przed przyspieszonym starzeniem się skóry, przebarwieniami, zmianami w DNA komórkowym. Nawet ciemna skóra potrzebuje ochrony, choć nie ulega spieczeniu pod wpływem promieni UVB. Promienie UVA wnikają bowiem w głąb skóry powodując jej przyspieszone starzenie się i przebarwienia.

Jak aplikować filtr przeciwsłoneczny?

Jest kilka zasad, których warto się trzymać, aby zapewnić skórze odpowiednią ochronę przed słońcem:

Krem z filtrem nałóż na skórę ok. 20-30 minut przed wyjściem na słońce. Dzięki temu lepiej się wchłonie w skórę i skuteczniej zadziała, trudniej będzie go zetrzeć.

Poczekaj chwilę przed włożeniem ubrania – niech kosmetyk wchłonie się w skórę, nie w tkaninę!

Pamiętaj, aby dobrze posmarować wszystkie odsłaniane miejsca: plecy, stopy, kark czy pośladki. Często o nich zapominamy!

Jeśli musisz sama poradzić sobie z posmarowaniem pleców, najlepiej użyj wygodnego preparatu ochronnego w spreju, np. Ambre Solaire Invisible Protect Refresh Spray SPF 30 lub 50, który zapewnia nieklejące i niewidoczne wykończenie.

Zwróć uwagę na dodatkowe właściwości i składniki kremów z SPF. Do twarzy polecamy  np. mgiełkę ochronną Ambre Solaire Super UV SPF 50 z kwasem hialuronowym, która utrwala makijaż, czy fluid Ambre Solaire Super UV SPF 50 chroniący dodatkowo przed wpływem zanieczyszczeń i przebarwieniami.

Masz skórę wrażliwą? Sięgnij po krem ochronny stworzony specjalnie pod kątem jej wymagań, np. Ambre Solaire Sensitive Advanced SPF 50, który zawiera filtr Mexoryl SX, silnie nawilża skórę, jest wodoodporny, chroni też przed działaniem światła podczerwonego (IR). Możesz też wybrać filtr mineralny, ale pamiętaj, że łatwiej ściera się z powierzchni skóry – kremy na jego bazie powinny więc być aplikowane częściej.

Jeśli masz skórę tłustą, wybierz lżejszą konsystencję kremu. Jeśli lubisz nosić makijaż, pomocny może okazać się puder z wysokim filtrem, który pozwoli ci powtarzać aplikację filtrów w ciągu dnia. Olejki polubią osoby o skórze suchej i szorstkiej.

Stosujesz kosmetyk w mgiełce lub spreju? Uważaj na wiatr! Możesz też spryskać produktem dłonie i dopiero wtedy wmasować go w skórę twarzy i ciała.

Nie oszczędzaj na ilości! Jeśli nałożysz za mało kremu, jego zadeklarowana na opakowaniu wysokość ochrony będzie zdecydowanie niższa! Najlepiej od razu nakładać dwie warstwy kosmetyku.

Pamiętaj jednak, że filtry się nie sumują, np. krem SPF 15 i podkład SPF 15 nie da ochrony na poziomie „trzydziestki”!

Jak chronić skórę przed słońcem?

Pamiętaj też o dodatkowych zaleceniach związanych z bezpiecznym opalaniem:

Przede wszystkim pamiętaj, że celem aplikacji kosmetyków z filtrami jest ochrona skóry, a nie wydłużenie czasu bezpośredniego przebywania na mocnym słońcu.

Zawsze dopasuj wysokość ochrony przeciwsłonecznej do swojej karnacji i reakcji skóry na słońce. Po kilku dniach zwykle można sięgnąć po nieco niższy filtr. Jednak osoba z jasną cerą raczej nigdy nie powinna sięgać po kosmetyki niższe niż SPF 25.

Unikaj wystawiania się bezpośrednio na słońce między godz. 11 a 15. Wtedy promienie UV operują najmocniej, a to grozi nie tylko poparzeniem skóry, ale też udarem czy przegrzaniem. Chroń głowę czapką lub kapeluszem!

Ponawiaj aplikację kremu co 2 godziny. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że skóra jest cały czas dobrze chroniona przed słońcem.

Nawet gdy stosujesz krem wodoodporny, powinnaś ponawiać jego aplikację po wyjściu z wody. Dlaczego? Wodoodporność kosmetyków nie oznacza, że nie zmywają się ze skóry, ale że przy umiarkowanej 20-minutowej aktywności w wodzie wysokość ich ochrony SPF spada o połowę. Poza tym po wyjściu z kąpieli wycierasz skórę ręcznikiem, więc siłą rzeczy ścierasz z niej też filtry, które nie są przez nią całkowicie pochłaniane.

Siedzisz pod parasolem? Super! Jednak nawet wtedy powinnaś być posmarowana kremem z filtrem. Promienie UV odbijają się od piasku i wody, więc mogą cię poparzyć także w cieniu!

Planujesz letnie wędrówki w górach lub zimą narty w Alpach? Wyposaż się w krem z wysoką ochroną – im wyżej, tym mocniejsze słońce i łatwiej o poparzenia!

Czy smarować punktowo znamiona? Dermatolodzy zwracają uwagę, że osoby pieczołowicie „dosmarowujące” znamiona zwykle zapominają o pozostałych obszarach, więc lepiej aplikować krem za każdym razem na całe ciało! Poza tym nowotwory skóry, w tym czerniak, często powstają jako nowa zmiana na skórze.

Lubisz być opalona? Pamiętaj, że mocna opalenizna nie jest modna – dziś synonimem zdrowia i urody jest świeża, promienna i lekko opalona, słoneczna skóra. Możesz skorzystać z prostego triku – używając wcześniej samoopalacza lub olejku przyspieszającego opalanie (jednym z takich składników jest beta-karoten). Pamiętaj jednak, że produkty te nie chronią skóry przed słońcem i powinnaś dodatkowo nałożyć krem z filtrami. Po opalaniu natomiast możesz sięgnąć po krem wzmacniający opaleniznę Ambre Solaire z olejem z pestek moreli.

Jak tylko poczujesz, że skóra staje się rozgrzana czy piekąca, zejdź jak najszybciej ze słońca!

Po ekspozycji na słońce zawsze wsmaruj w skórę balsam nawilżający i łagodzący, np. Ambre Solaire z aloesem. Zapobiegnie to jej przesuszeniu, złagodzi uczucie pieczenia, przyjemnie odświeży i schłodzi rozgrzaną skórę.

Choć powszechnie używa się określenia „kremy do opalania”, pamiętaj, że działanie słońca jest szkodliwe nie tylko wtedy, gdy przebywasz na plaży. Czy filtry stosować tylko latem? Absolutnie nie! Kosmetyki przeciwsłoneczne przydadzą ci się w każdy słoneczny dzień, nawet zimą!

Dobre filtry przeciwsłoneczne – podsumowanie

Krem z filtrem stanowi bardzo skuteczną i najlepszą ochronę przed szkodliwym działaniem słońca. To dzięki niemu unikniesz latem poparzeń, a za to zyskasz ładną, delikatną, naturalną i trwałą opaleniznę. Kosmetyki przeciwsłoneczne zapobiegają też przedwczesnemu starzeniu się skóry wskutek działania promieniowania UV – być może docenisz to dopiero w przyszłości, ale warto mieć tego świadomość. Jeśli popatrzysz na bliźniaki w wieku 40-50+, z których jedna uwielbiała smażyć się na słońcu, a druga korzystała a niego w rozsądny sposób, zobaczysz niesamowitą różnicę – będą różnić się nawet o 10 czy więcej lat!

Gładka, nawilżona i jędrna skóra, mniej zmarszczek, bardziej jednolity koloryt, promienny blask – na to wszystko mają wpływ filtry UV, które czasami są nazywane jednym z najważniejszych składników przeciwstarzeniowych wykorzystywanych w kosmetyce.

Są różne rodzaje filtrów UV: filtry mineralne (np. titanium dioxide, zinc oxide) tworzące na powierzchni skóry ekran ochronny, filtry chemiczne „unieszkodliwiające” promieniowanie UV, często stosuje się też filtry mieszane.

Oprócz rodzaju i jakości filtrów bardzo ważny jest też sposób, w jaki korzystasz ze słońca i aplikujesz kremy ochronne. Rób to zgodnie z zasadami bezpiecznego opalania, a będziesz mogła w pełni docenić jasną stronę słońca!